Perfectionisme is één van de typerende karaktereigenschappen van mensen met fibromyalgie. Niet echt handig als je weinig energie hebt en pijnklachten ervaart want perfectionisme kost bakken vol energie en als je dat niet hebt, is het slopend voor je. Het is daarom belangrijk om signalen van perfectionisme te kennen, want als je de signalen bij jezelf gaat herkennen kan het ook makkelijker zijn om een andere keuze te maken en dus sneller tevreden te zijn of minder tijd te besteden aan een bepaalde taak.
Ben jij perfectionistisch? Dan is de kans groot dat je onderstaande signalen van perfectionisme zult herkennen. Naast de 10 signalen van perfectionisme deel ik ook per signaal een tip die je kan helpen om perfectionisme los te laten.
Fibromyalgie en perfectionisme
In de 5 jaar dat ik mijn blog heb is me één ding duidelijk geworden: veel mensen met fibromyalgie hebben overeenkomende persoonlijkheidskenmerken. Eén van die kenmerken is perfectionisme.
Zelf heb ik ook altijd al perfectionistisch geweest. Toch heb ik – mede door de diagnose fibromyalgie en mijn burn-out – geleerd om dit wat vaker los te laten. Ik merkte namelijk dat het me vooral enorm veel energie kost en meer pijn oplevert. Hoewel ik deze klachten lang genegeerd heb omdat ik er niet aan toe wilde geven vind ik tegenwoordig mijn gezondheid belangrijker dan dat iets perfect is.
Wil dit dan zeggen dat ik nooit meer last heb van perfectionisme? Nee, zeker niet. Nog regelmatig betrap ik mezelf erop dat ik te lang doorga met een taak of juist iets uitstel vanwege perfectionisme.
Het grote verschil is dat wanneer ik dit bij mezelf herken, ik het ook snel probeer los te laten en genoegen te nemen met ‘goed’.
Dat is ook wat ik jou gun en waarom ik dit bericht geschreven heb. Wanneer je je bewust wordt van de signalen van perfectionisme, wordt het ook makkelijker om er iets aan te doen.
Juist daarom wil ik vandaag de signalen dat je perfectionistisch bent met je delen. In de hoop dat je het bij jezelf herkent en dus ook kunt leren hoe het anders kan.
Hooggevoeligheid (HSP) en perfectionisme
Ook hooggevoeligheid (wat vaak gepaard gaat met fibromyalgie) heeft perfectionisme als kenmerk. Tevens voel je snel aan wat voor sfeer er hangt en wat er verwacht wordt. Ook hierdoor kun je perfectionistisch gaan handelen.
Twijfel jij of je hooggevoelig bent? In het artikel over fibromyalgie en hooggevoeligheid lees je er meer over.
Perfectionisme als valkuil of juist een goede kwaliteit?
Hoewel perfectionisme vaak in negatief daglicht wordt gezet is het natuurlijk niet alleen maar slecht. Het is prima dat je eisen stelt maar de vraag is: waar ligt de grens?
Als jij taken netjes afrondt, opdrachten mooi in elkaar zet en je best doet is dit natuurlijk super. Pas wanneer je hierin doorslaat kan perfectionisme tegen je gaan werken.
Lees ook: 5 Valkuilen bij perfectionisme >>
10 Signalen van perfectionisme: welke herken jij?
Onderstaande punten zijn typische signalen van perfectionisme. Herken jij jezelf erin? Dan is de kans groot dat je perfectionistisch bent.
Deze bewustwording kan je helpen om er beter mee om te gaan, want bewustwording is altijd de eerste stap naar verandering.
Bij ieder signaal vermeld ik uiteraard ook een tip die je kan helpen er beter mee om te gaan.
1. Je vindt het moeilijk om fouten te maken
Een fout maken betekent dus ook dat iets niet perfect is en dat kan natuurlijk niet. Het maken van fouten heeft een enorme lading en dat is lastig als je streeft naar perfectie. Geen fouten willen of durven maken is een typisch signaal van perfectionisme.
TIP: Leer ‘fouten’ zien als leermomenten, je weet nu immers wat niet werkt waardoor je leert dat je het in het vervolg beter anders kunt doen. Het is heel menselijk om fouten te maken, reken jezelf hier niet zo zwaar op af en durf het te zien als iets om van te leren. Je weet nu in ieder geval hoe het níét moet, dat is ook heel waardevol!
2. Je bent lang bezig met taken omdat het niet snel goed genoeg is
Terwijl een ander allang klaar is met een taak, ben jij nog uitvoerig bezig. Je moet en zal doorgaan tot het in jouw ogen perfect is. Dit kost een boel tijd waardoor je – in tegenstelling tot een ander – veel langer bezig bent met een taak.
Als je poetst moet het blinken, als je iets creatiefs doet moet het in een museum passen, als je een taak op je werk uitvoert wil je een blije werkgever. Het is prima om het goed te willen doen, maar let erop dat je niet doorschiet. De tijd die je besteed aan het perfectioneren van je taak kun je wel beter gebruiken.
TIP: Pas de 80/20 regel toe. Als iets 80% goed is, laat het dan voor wat het is in plaats van te streven naar die 100%. Goed is goed genoeg.
Het kan ook helpen om een timer te zetten als je met iets bezig bent, wanneer de timer gaat stop je. Op deze manier kun je jezelf leren om eerder tevreden te zijn en niet te veel tijd te stoppen in het perfectioneren.
3. Omgaan met kritiek is lastig
Net zoals het maken van fouten is ook kritiek een moeilijk punt voor perfectionisten. Streven naar perfectie doe je namelijk niet alleen voor jezelf, maar ook omdat je wil dat anderen waarderen wat je doet. Als iemand dan commentaar of kritiek heeft op hetgeen wat jij hebt gedaan of gemaakt kan dit erg hard binnenkomen.
TIP: Vervang ‘kritiek’ door ‘feedback’ zodat het al minder heftig klinkt. Daarbij is het belangrijk om de feedback van een ander te zien als iets om van te leren. De ander zegt dit niet om jou af te branden, maar om je te helpen.
4. Uitstelgedrag; iets moet eerst volledig worden uitgedacht
Eén van de signalen van perfectionisme is uitstelgedrag. Zomaar aan iets beginnen is niet aan een perfectionist besteed. Iets moet eerst volledig uitgewerkt worden (en natuurlijk perfect zijn) voordat je ergens aan begint. Ook de angst dat het niet lukt zoals je wil, angst om fouten te maken of angst voor kritiek kan ervoor zorgen dat je gaat uitstellen.
TIP: Soms kun je het beste maar gewoon beginnen, óók als je nog niet precies weet waar het naartoe gaat. Juist door ergens aan te beginnen zul je gaandeweg ervaren wat wel en niet werkt. Soms kan iets er op papier zo mooi uitzien maar werkt het niet in de praktijk.
Zet een timer als je gaat voorbereiden en start daarna met wat je wil doen. Ook het stellen van een deadline kan helpen om perfectionisme los te laten. Je hebt dan simpelweg niet de tijd om alles tot in de puntjes te perfectioneren.
5. Samenwerken is lastig (tenzij je eindverantwoordelijke bent)
Als je perfectionistisch bent heb je het liefste alles in de hand. Samenwerken kan daarom erg lastig zijn want een ander doet het natuurlijk nooit zo perfect als jij het zou doen. De enige manier waarop samenwerken enigszins lukt is wanneer jij eindverantwoordelijke bent; omdat je dan in de positie zit om alles op een perfecte manier samen te voegen.
TIP: Ga samenwerken niet uit de weg, maar leer jezelf om de verantwoording voor bepaalde taken in een samenwerking bij de ander te laten. Dit kan in het begin heel moeilijk zijn omdat je altijd dingen ziet die beter kunnen.
Ook hierbij is het belangrijk om te onthouden dat goed ook echt goed genoeg is, ook al is het niet op de manier zoals jij het zou doen.
Hoewel je het liefst misschien alles van de anderen zou willen overnemen of verbeteren kun je beter opbouwende kritiek geven; ‘heb je er al eens aan gedacht om het op deze manier te doen?’.
Wat je ook kunt doen is vragen waarom iemand het op een bepaalde manier doet. Misschien is die manier wel veel handiger dan die van jou ;).
Door het op een manier te brengen waardoor je een ander helpt en alsnog de verantwoording bij de ander laat zal het samenwerkingsproces prettiger verlopen.
6. Extreme behoefte aan controle
Behoefte aan controle sluit mooi aan op het signaal van perfectionisme wat hierboven beschreven is. Het liefste houd je alles in de hand zodat het helemaal op jouw manier gaat en jij de controle behoudt. Want geen controle betekent ook dat het mogelijk niet perfect gebeurt.
Maar weet je dat controle willen houden enorm veel energie kost? Juist als je dit leert loslaten ontstaat er meer rust.
TIP: Ga eens oefenen met het loslaten van controle. Dit kun je bijvoorbeeld doen door een ander iets op zijn of haar manier te doen of door niet volledig uit te denken hoe iets eruit moet komen te zien.
Juist als je gaat ervaren dat dingen ook goed verlopen als je minder controle hebt wordt het steeds makkelijker om dit daadwerkelijk los te laten.
Lees ook: Controle loslaten is noodzakelijk wil je meer rust creëren >>
7. Er is niet snel een middenweg
Eén van de signalen dat je perfectionistisch bent is dat iets snel zwart of wit is. Het is óf goed, óf fout. Een middenweg is er niet snel. Terwijl juist het vinden van een middenweg de oplossing is om perfectionisme los te leren laten.
Want hoewel iets in jouw ogen fout is, ziet een ander niet wat er beter zou kunnen. Je streeft naar 100%, naar het allerbeste en als dit niet behaald wordt is het fout.
TIP: Ga vaker op zoek naar de middenweg, grijs in plaats van zwart of wit is namelijk ook meer dan prima. Ook hierbij is de 80/20 regel erg toepasselijk; zie het behalen van de 80% als een prima middenweg om oké te zijn met het resultaat.
Het is dan misschien niet zo perfect als je zou willen, maar het is goed en dat is meer dan prima.
“Als je poetst moet het blinken, als je iets creatiefs doet moet het in een museum passen, als je een taak op je werk uitvoert wil je een blije werkgever. Het is prima om het goed te willen doen, maar let erop dat je niet doorschiet.”
8. Signalen van perfectionisme: Je legt de lat erg hoog
Het is nooit goed genoeg; je vind dat je de hoogst haalbare studie moet volgen, carrière moet maken, een perfecte partner/ouder/vriend(in) moet zijn en ga zo maar door. In ieder opzicht wil je het allerbeste en streef je naar beter, naar meer, en wellicht ook naar perfectie.
Onthoud dat het het belangrijkste is dat je iets doet wat je leuk vindt in plaats van dat je studie of functie de hoogste is. Dat je fouten mag maken, dat je ruzies in relaties niet kunt ontkomen en dat een 7 óók goed is. Stop met streven naar meer.
TIP: Probeer de lat voor jezelf wat lager te leggen. Het hoeft niet altijd meer of beter te zijn, het belangrijkste is dat het voor jou goed haalbaar is. De lat voor jezelf lager leggen betekent niet dat je faalt of dat je niet goed genoeg bent, het is juist een manier om goed voor jezelf te zorgen en je grenzen te bewaken.
Wees mild voor jezelf, kijk wat binnen jouw mogelijkheden past en neem hier genoegen mee. Je bent niet minder waard als je niet het hoogste eist van jezelf. Jij bent precies goed genoeg en je doet het goed genoeg.
Lees ook: Grenzen aangeven: Hoe doe je dat en wat levert het je op? >>
9. Je bent kritisch naar anderen
Omdat je zelf continu gefocust bent op perfectie bij jezelf, doe je dit – al dan niet onbewust – ook bij anderen. Als je iets ziet wat niet gaat zoals het hoort, of niet binnen jouw ‘perfecte plaatje’ valt ben je kritisch. Je ziet namelijk altijd verbeterpunten, óók bij anderen.
TIP: Weet dat het enorm veel energie kost om continu alles in de gaten te houden. Probeer je er bewust van te zijn wanneer je kritisch bent over anderen of over hun doen en laten. Hoe moeilijk het ook kan zijn, probeer de ander in zijn of haar waarde te laten.
Je wordt er geen leuker persoon van door continu iedereen te wijzen op wat niet goed is, wat beter kan of wat niet gaat op de manier die jij voor ogen hebt.
10. Hulp vragen vind je moeilijk
Eén van de signalen van perfectionisme is dat hulp vragen moeilijk is. Je doet het liever zelf en het voelt zwak of als falen om een ander erbij te betrekken. Daarbij; de ander doet het toch niet zo perfect als jij het zou doen waardoor je het liever alleen doet.
TIP: Er is niets mis met het vragen van hulp. Als het je niet alleen lukt is het prima om iemand te vragen om je te helpen, dit is niet zwak maar juist krachtig omdat je durft toe te geven dat het je niet alleen lukt. Daarbij is dit een mooie oefening om de manier van een ander te leren accepteren en te zien dat het óók op een andere manier kan.
Lees ook: 7 Redenen waarom Hulp vragen zo moeilijk is (+ fijne Tips) >>
Fibromyalgie en perfectionisme is een energie vretende combinatie
Hoewel het prima is als je dingen goed wil doen, kan perfectionisme juist tegen je gaan werken. Van jongs af aan ben ik altijd perfectionistisch geweest en als ik nu terugkijk heb ik mezelf daar vooral vaak mee tegengewerkt. Als je dagelijks last hebt van pijnklachten en weinig energie hebt is het belangrijk om de energie die je hebt, goed te besteden.
Een goede manier om tijd te winnen en minder van jezelf te vragen is door perfectionisme los te laten. Dit kost namelijk vooral heel veel energie en ook pijnklachten kunnen toenemen.
Het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Dit doe je niet alleen door regelmatig een maskertje op te doen en leuke dingen te plannen, maar ook door perfectie los te laten, hulp te leren vragen, de lat lager te leggen en fouten te zien als leermomenten.
Hopelijk heeft dit artikel met signalen van perfectionisme je mogen inspireren om dingen anders te doen. Om perfectionisme wat meer los te laten zodat je jouw energie kunt besteden aan dingen die er echt toe doen.
Wil je nou graag nóg meer tips? Volg dan de masterclass Perfectionisme & Controle Loslaten door lid te worden van het FibromyalgieBlog Membership.
Welke signalen van perfectionisme herken jij bij jezelf? En met welke tip(s) ga je aan de slag? Ik lees het graag terug in een reactie!
*In dit artikel wordt gebruik gemaakt van affiliate links.
Deze blogs zijn ook interessant:
Begrijp hoe het acceptatieproces in elkaar steekt!
In dit gratis eBook leer je precies hoe de 6 fases van acceptatie eruit zien zodat jij het acceptatieproces leert begrijpen en daardoor méér grip krijgt op acceptatie.